Tanabata (七夕), cũng có thể đọc là Shichiseki (cách gọi cũ của Nhật), được coi là một trong 5 ngũ tiết (五節句-gosekku) quan trọng trong năm của người Nhật.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu tới các bạn Tanabata là ngày lễ như thế nào và người Nhật thường làm gì trong ngày này. Đồng thời, chúng tôi cũng sẽ giới thiệu các sự kiện liên quan đến Tanabata và hy vọng bạn có thể tìm thấy điều gì đó thú vị.
Câu chuyện về lễ hội Tanabata
Mùng 7 tháng 7 dương lịch hằng năm ở Nhật được gọi là ngày Tanabata (七夕). Nó được biết đến là ngày duy nhất trong năm mà hai vị thần Orihime và Hikoboshi có thể gặp nhau.
Orihime (織姫, Công chúa Dệt) là con gái của Thiên Đế nổi tiếng với tài dệt vải rất đẹp. Orihime rất buồn vì chăm chỉ làm việc hằng ngày nên cô không bao giờ có thể gặp và yêu ai. Lo lắng về con gái của mình, Thiên Đế đã sắp xếp cho cô gặp Hikoboshi (彦星) sống và làm việc chăn bò ở phía bên kia của Amanogawa (天の川, Milky Way-Sông Ngân Hà).
Khi hai người gặp nhau, họ yêu nhau ngay từ những cái nhìn đầu tiên và kết hôn ngay sau đó. Tuy nhiên, sau khi kết hôn, hai vợ chồng trở nên lơ là công việc của mình: Orihime không còn dệt vải cho Thiên Đế và Hikoboshi để những con bò của mình đi lạc trên cung trời. Trong cơn giận dữ, Thiên Đế đã tách hai vợ chồng sang hai bờ sông Amanogawa và cấm họ gặp nhau.
Orihime trở nên tuyệt vọng vì bị buộc xa cách chồng và yêu cầu cha cô cho họ gặp lại nhau. Thiên Đế cảm động trước những giọt nước mắt của con gái mình và cho phép hai người gặp nhau duy nhất một năm một lần vào ngày thứ 7 của tháng 7 nếu cả hai làm tốt nghĩa vụ của họ tại thiên đình.
Lần đầu tiên họ cố gắng gặp nhau, tuy nhiên, họ thấy rằng không thể qua sông vì không có cây cầu nào ở Amanogawa. Orihime đã khóc rất nhiều đến nỗi một đàn chim ác là ma thuật đã đến và hứa sẽ làm một cây cầu bằng đôi cánh của chúng để cô có thể qua sông. Người ta nói rằng nếu trời mưa vào ngày 7/7, những con chim sẽ không thể đến vì sự dâng cao của nước sông và hai người yêu nhau phải đợi đến một năm nữa mới có thể gặp nhau. Cơn mưa của ngày hôm ấy được gọi là Nước mắt của Orihime và Hikoboshi.
Có giả thiết cho rằng, Lễ hội Tanabata ở Nhật Bản được được tạo thành từ sự kết hợp của lễ Thất Tịch (七夕：QiXi, đọc theo tiếng Nhật là Shichiseki) ở Trung Quốc và truyền thuyết về Tanaba Tsume (棚機津女) tại Nhật Bản. Cả hai câu chuyện đều có liên quan tới nghề dệt vải và sự cầu nguyện.
Khá là khó để có thể xác định rõ nguồn gốc của lễ hội Tanabata, nhưng vào thời điểm hiện tại, bạn chỉ cần nhớ rằng đây là ngày duy nhất trong năm mà Orihime và Hikoboshi được gặp nhau, và cũng là lúc bạn có thể cầu nguyện cho những mong ước của mình thành hiện thực.
Ở một số nước Đông Á trong đó có Việt Nam và Trung Quốc thì ngày 7 tháng 7 Âm lịch được coi là ngày Lễ Thất Tịch , ngày ông Ngâu bà Ngâu hay ngày Ngưu Lang Chức Nữ gặp nhau. Đây là một ngày vô cùng đặc biệt với những đôi đang yêu vì tương truyền rằng nếu yêu nhau và cùng nhau ngắm sao Ngưu Lang – Chức Nữ trong đêm mùng 7 tháng 7 sẽ mãi mãi bên nhau.
Trang trí trong ngày lễ Tanabata
Ở Nhật Bản ngày nay, mọi người thường tổ chức ngày này bằng cách viết những điều ước, đôi khi dưới dạng thơ, trên Tanzaku 短冊 (đoản sách) – những dải giấy nhỏ và treo chúng trên cành tre ước nguyện, đôi khi bằng những vật trang trí khác. Tre và đồ trang trí thường được đặt nổi trên sông hoặc bị đốt cháy sau lễ hội, khoảng nửa đêm hoặc vào ngày hôm sau. Điều này tương tự với phong tục của thả thuyền giấy nổi và nến trên sông trong lễ hội Obon.
Dưới đây là các loại vật dụng chính được làm chủ yếu bằng giấy, thường được trang trí trong ngày lễ Tanabata và ý nghĩa cầu nguyện của chúng.
| Vật trang trí | Ý nghĩa |
|---|---|
| Giấy ngũ sắc (短冊 Tanzaku) | Cầu nguyện cho ước muốn của bản thân bằng chữ viết tay |
| Một ngàn con hạc giấy (千羽鶴 Sembazuru) | Cầu mong cuộc sống khỏe mạnh, trường thọ |
| Ví đựng tiền (巾着 Kinchaku) | Cầu mong sự may mắn về tiền bạc, kinh doanh |
| Lưới giấy (投網 Toami) | Cầu mong sự may mắn, bội thu cho ngư dân |
| Ống gió / ống phong tiêu (吹き流し Fukinagashi) | Cầu mong sự tiến bộ trong kỹ thuật may vá |
Hầu hết những vật trang trí này đều là sản phẩm thủ công đươc tạo bởi nghệ thuật Origami nổi tiếng của Nhật. Dưới đây là một ví dụ về cách làm đồ trang trí cho lễ hội Tanabata bằng giấy:
Đây cũng là một dịp thích hợp để gia đình có trẻ nhỏ cùng quây quần bên nhau và làm đồ trang trí cho cây tre ước nguyện.
Món ăn đặc trưng
Món ăn đặc trưng của ngày lễ Tanabata là mì Sōmen (素麺). Ban đầu, mọi người thường ăn một loại đồ ngọt Trung Quốc có hình dạng giống như quẩy xoắn ở Việt Nam có tên là Sakubei (索餅 さくべい) vào ngày Tanabata. Nhưng sau đó nó đã được đổi thành Sōmen với mong muốn cải thiện sức khỏe và kỹ năng làm việc thủ công.
Các sự kiện Tanabata nổi tiếng
Ngày Tanabata ban đầu được dựa trên âm lịch của Nhật Bản, thường chậm hơn một tháng so với dương lịch. Nhưng sau khi Nhật Bản bỏ dùng âm lịch và chuyển qua dương lịch theo phương Tây, thì ngày Tanabata được chỉ định vào ngày 7 tháng 7 (DL).
Tuy nhiên, nhiều vùng ở Nhật Bản vẫn giữ phong tục Tanabata của riêng họ, hầu hết liên quan đến truyền thống lễ hội Obon địa phương nên việc tổ chức lễ hội sẽ không đồng nhất trên toàn nước Nhật. Một số lễ hội được tổ chức vào ngày 7 tháng 7 dương lịch, một số lễ hội được tổ chức vào khoảng ngày 7 tháng 8 dương lịch (theo cách trì hoãn một tháng), trong khi một số khác vẫn được tổ chức vào đúng ngày thứ 7 tháng 7 âm lịch.
Các lễ hội Tanabata quy mô lớn được tổ chức ở nhiều nơi tại Nhật Bản, chủ yếu dọc theo các trung tâm mua sắm và đường phố, được trang trí với các bộ hình phẩm lớn, đầy màu sắc.
Lễ hội ánh sáng dải Ngân Hà – Amanokawa Illumination
Đây là một sự kiện ánh sáng bên trong Tháp Tokyo, nơi bầu trời đêm trên Dải Ngân hà được thể hiện bằng những bóng đèn LED.
Dải Ngân hà được tạo bởi ánh sáng thay đổi liên tục từ màu trắng sang 7 màu khác. Do đó khi tham gia sự kiện này, bạn có thể tận hưởng bầu trời đầy sao đang chuyển động tuyệt đẹp.
Nếu bạn mặc Yukata hoặc Jinbei khi vào thăm quan, bạn có thể được giảm giá cho vé vào tầng biểu diễn chính. Sự kiện tiếp tục cho đến ngày 31 tháng 8, vì vậy chúng tôi khuyên bạn nên ghé qua để ngắm nhìn dải Ngân hà lấp lánh trong khi có thể quan sát toàn cảnh thành phố Tokyo về đêm nếu bạn có thời gian.
- The summer traditional ” Milky Way illumination” Starts from 7/1 (Wednesday)! | TokyoTower (English)
Lễ hội cầu nguyện Tanabata
Đó là một lễ hội cầu nguyện được tổ chức hàng năm vào ngày 7 tháng 7 tại đền thờ Thần đạo: Tokyo Daijingu (東京大神宮). Bằng cách đăng ký trước, bạn có thể nhận được bùa Tanabata và quà lưu niệm khi tới Tokyo Daijingu vào ngày này.
Đây là một sự kiện để cầu nguyện cho việc thực hiện mong muốn và xin xóa bỏ vận rủi. Vì vậy nếu bạn có mục tiêu muốn đạt được hoặc muốn thoát khỏi rắc rối, tại sao không thử tham gia?
Bạn cũng có thể đăng ký nhận quà lưu niệm qua bưu điện vài ngày trước lễ hội cầu nguyện nếu bạn không có thời gian để tới tham quan sự kiện trực tiếp.
- Link đăng ký: 毎月の祭典行事 – 東京大神宮 (tiếng Nhật)
Sự kiện thắp sáng cây Tre nguyện ước Đền Kibune
Đây là một sự kiện thắp sáng cây Tre nguyện ước được tổ chức tại đền Kifune (貴船神社 Kifune Jinja) ở Kyoto. Khi trời bắt đầu tối, họ sẽ thắp đèn chiếu sáng cây Tre nguyện ước được trang trí bằng đủ vật phẩm cầu nguyện được làm từ giấy nhiều màu sắc.
Người dân tới tham gia sự kiện này thường viết mong muốn của họ vào những dải giấy ngữ sắc để gửi gắm lời nguyện cầu tới thần linh.
Bạn có thể chiêm ngưỡng không khí và quy mô của sự kiện này qua liên kết dưới đây.
Lễ hội Sao (THE STAR FESTIVAL)
Đây là một sự kiện ánh sáng được tổ chức tại Tháp Fukuoka vào dịp lễ Tanabata.
Nếu bạn mặc trang phục truyền thống mùa hè của Nhật: Yukata hay Jinbe khi tới tham quan, bạn sẽ mua được vé vào cửa ưu đãi đặc biệt với giá trị bằng 50% giá vé thống thường. Các cặp đôi đang yêu xa cũng có thể được giảm giá vì sự đồng cảm từ câu chuyện của Ngưu Lang (Hikoboshi) – Chức Nữ (Orihime).
Vào ngày 07/07, phiên bản đặc biệt của Dịch vụ chiếu sáng TÌNH YÊU ハートイルミネーションサービス(thắp sáng trái tim theo yêu cầu của bạn) sẽ được tổ chức cho các cặp đôi trong Lễ hội Ngôi sao để kỷ niệm cuộc hội ngộ của Orihime và Hikoboshi.
Các Lễ hội Tanabata nổi tiếng
Lễ hội Tanaba ở Sendai
Lễ hội Tanabata nổi tiếng nhất được tổ chức tại Sendai từ ngày 06 đến 08 tháng Tám (DL) dựa trên lịch muộn hơn một tháng so với lịch cũ của Trung Quốc, để phù hợp với tính thời vụ của lễ hội cũ. Lễ hội Sendai Tanabata đã được truyền qua các thế hệ như một sự kiện truyền thống bắt nguồn từ thời đại của Masamune, chúa tể đầu tiên của tên miền Sendai. Ngày nay, lễ hội được biết đến trên toàn quốc vì sự thanh lịch của nó bắt nguồn từ một lễ hội ngôi sao cổ xưa của Nhật Bản cũng như các đồ trang trí lộng lẫy.
Lễ hội Tanaba ở Kantō
Tại khu vực Kantō, hai trong số các lễ hội Tanabata lớn nhất là lễ hội Shonan Hiratsuka Tanabata được tổ chức tại Hiratsuka, Kanagawa (ngày 7 tháng 7). Lễ hội được bắt đầu từ những năm sau chiến tranh và được biết đến với những đồ trang trí đầy màu sắc được treo dọc các đường phố. Lễ hội thường bắt đầu vào khoảng 10 giờ sáng và kết thúc lúc 8 giờ tối mỗi ngày. Các cuộc diễu hành diễn ra từ 10:30 sáng thứ Sáu và thứ Bảy. Các sự kiện chính diễn ra trong và xung quanh khu thương mại (shotengai) bên ngoài cửa ra phía Bắc của Ga Hiratsuka.
Tại Asagaya, Tokyo, lễ hội Tanabata được tổ chức ngay trước khi bắt đầu kỳ nghỉ Obon vào giữa tháng Tám. Lễ hội nổi tiếng với sự tái tạo các nhân vật hoạt hình cũng như các trò chơi truyền thống của Nhật Bản bằng giấy và sự đa dạng tuyệt vời của các loại thực phẩm bày bán trong lễ hội.
Mặc dù lễ hội Tanabata thay đổi theo vùng, nhưng hầu hết các lễ hội đều liên quan đến các cuộc thi trang trí Tanabata. Các sự kiện bao gồm những cuộc diễu hành, các cuộc thi Hoa hậu Tanabata. Giống như các lễ hội Nhật Bản khác, nhiều quầy hàng ngoài trời bán thức ăn, cung cấp các trò chơi lễ hội và thêm vào không khí lễ hội.
Tokyo Disneyland và Tokyo Disney Sea thường tổ chức lễ hội Tanabata với cuộc diễu hành chào mừng với Minnie là Orihime và Mickey là Hikoboshi.
Ngày nay, lễ hội Tanabata còn được đưa vào các trường học Nhật Bản, bên cạnh việc viết những điều ước, học sinh còn có thể tự trang trí lớp học và sáng tác thơ.
Tổng kết
Hàng năm cứ vào ngày 7/7 tại Nhật Bản người ta lại tổ chức lễ hội sao hay còn gọi là ngày lễ Thất Tịch. Lễ hội này kỷ niệm cuộc gặp gỡ mỗi năm một lần của Orihime và Hikoboshi (đại diện cho chòm sao Chức Nữ và chòm sao Ngưu Lang). Mọi người sẽ gửi gắm điều ước của mình lên những thẻ giấy đầy màu sắc và treo chúng lên cành tre hoặc trúc để cầu nguyện chúng thành sự thật.
Ngày lễ Tanabata tuy không phải là một sự kiện nằm trong các ngày lễ theo quy định quốc gia nhưng lại là một lễ hội có tính chất tôn giáo rõ nét. Sư dung hợp hài hòa giữa tín ngưỡng bản địa Thần đạo (Shinto) cùng với triết lý sâu sắc của Phật giáo đã khiến cho nó trở thành một lễ hội dân gian không thể thiếu của mùa hè Nhật Bản.